13-cü əsrin orta əsr ərəb coğrafiyaçısı, Yaqut əl-Həməvi məşhur “Mücəm əl-buldan” (Ölkələr lüğəti) əsərində monqol yürüşlərindən əvvəlki dövrə aid ərəb coğrafi biliklərini ümumiləşdirmişdi.
Ölkəmiz haqqında kitabda o yazırdı:
“Azərbaycan nəhəng ölkə və qüdrətli dövlətdir. Bura, əsasən dağlıq bölgədir, burada çoxlu qalalar, sonsuz sərvətlər və çoxlu sayda meyvə ağacları vardır. Mən buradakı qədər bağ, bu qədər çay və bulaq görməmişdim. Bu ölkədə səyyahın özü ilə su qabı götürməsinə ehtiyac yoxdur, çünki burada su hara süzülürsə, ayağının altından axır, suyu isə soyuq, dadlı və sağlamdır.
P.S. Xatırladaq ki, Yaqut əl-Həməvi ölkəmizdə 1213 və 1220-ci illərdə, Azərbaycan Atabəyləri dövləti mövcud olan zaman olmuşdu.
